Onze Tine is dood. Tine Walberg was vanaf begin 2000 tot 2017 een bevlogen, kritische en enthousiaste vrijwilliger van onze Stichting Westelijk Tuinbouwgebied. Tine zette zich met hart en ziel in voor het behoud en de openheid van het Westelijk Tuinbouw Gebied. En voor het reilen en zeilen van onze stichting. Daarin was ze heel uitgesproken en standvastig.
Ze was de drijvende kracht achter twee goed bezochte jubileumtentoonstellingen. Ze was contactpersoon met afdeling Handhaving en onderhield mede de website. Nadat ze de stichting verlaten had schreef ze nog mee aan de verhalen op onze website, bracht folders rond, dacht mee over de ontwikkelingen in het gebied en bleef zeer betrokken bij het Westelijk Tuinbouwgebied Haarlem.
Deze droge opsomming van feiten doet nauwelijks recht aan wat ze voor het WTG en voor ons heeft betekend. Ze was een fijne en aardige collega, kritisch maar ook stimulerend. Je kon altijd op haarrekenen. We zullen haar niet vergeten.
Woensdagavond 30 november was het zover, de vriendenavond van de Stichting Tuin van Haarlem. Ongeveer 80 vrienden en genodigden hadden zich verzameld in de voetbalkantine van Alliance. Voorzitter Kees Hulsman opende de vergadering, waarin hij terugblikte op de geschiedenis van de Stichting die ongeveer 25 jaar bestaat. De avond staat in het teken van nieuwe plannen voor de ontwikkeling van het Westelijk Tuinbouwgebied. Jeroen van Herk, programmamanager van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland onderzoekt in opdracht van meerdere partijen (Provincie NH, Gemeente Bloemendaal, Haarlem, PWN, hoogheemraadschap Rijnland, Staatsbosbeheer, Nationaal Park Zuid-Kennemerland naar verbetering van het Westelijk Tuinbouwgebied. Dit gebied is een strandvlakte tussen duinen en de stad. De voorzitter geeft aan bij de start van de uitleg dat de Stichting van oudsher ijvert voor, hoe meer natuur hoe beter, niet te veel recreatiedruk, stop met landbouwgif en hou het gebied open.
Jeroen van Herk spreekt de aanwezigen toe
Jeroen heeft eerst een grote inventarisatie gedaan bij allerlei belanghebbenden in het gebied, zoals ondernemers, tuinders, de Stichting Tuin van Haarlem, de hondenuitlaat service en nog vele anderen. Wat zijn hun belangen en wat willen zij. Dat heeft een grote aantal wensen opgeleverd, zowel op het gebied van recreatie, tuinbouw, natuurontwikkeling en andere zaken. Echter ook het vergroten van de watercapaciteit, versterken van biodiversiteit en het verhogen van de waterkwaliteit. Allemaal zaken die ook vanuit de overheid ondersteund worden. Er zijn echter ook belangrijke schuurpunten. Op welke tuinbouw gaan we ons richten, hoeveel recreatiedruk kan het gebied aan, waar komen de ommetjes. Vragen uit de zaal komen er ook, bv kan er ook iets gedaan worden voor kanovaarders. Of, hoe zeker is het dat er geen woningbouw komt. Kan er iets gedaan worden aan de lichtverspreiding van het tennispark. Sommige vragen worden meegenomen door Jeroen naar de opdrachtgevers. Woningbouw is duidelijk, er komt geen woningbouw, daar is de politiek eensgezind in. Het gebied is te uniek om te bebouwen, zeker als we al weten dat Haarlem de derde versteende stad van Nederland is. De schuurpunten worden verder besproken, want deze inventarisatie door Jeroen moet leiden tot echte planvorming waarin waarschijnlijk de gemeente Haarlem het voortouw gaat nemen.
Marco laat zien wat er in het water leeft
Natuuronderzoeker Marco van Wieringen laat in zijn presentatie zien wat voor moois er allemaal al te zien is in het gebied. Marco richt zich voornamelijk op wat er zwemt, vliegt en kruipt langs de slootjes in het Westelijk Tuinbouwgebied. Het zijn schitterende foto’s die grote bewondering oogsten. Zwanenmosselen maar ook kreeften, van alles passeert de revue.
De bijeenkomst wordt afgesloten met een oproep tot meer donateurs, want de Stichting wil graag tot minimaal 1000 donateurs groeien zodat er nog meer invloed uitgeoefend kan worden. Na afloop is het gezellig napraten en de Stichting krijgt het advies, organiseer meer zulke avonden, want zo wordt de hele omgeving erbij betrokken.
Zaterdag 5 november 2022 stond weer in het teken van onze jaarlijkse Duinvlietsbos-meewerkdag. Viertien liefhebbers, vrienden en werkgroepsleden, verzamelden zich rond 10 uur op het honden uitlaatveldje, werden door onze rondleider George getrakteerd op koek en door boswachter Rien voorzien van koffie. Na de briefing door Rien werden de handen uit de mouwen gestoken. Om een uur of 3 waren het bamboebos en de braamstruiken gedecimeerd, de paden met boomstammetjes gemarkeerd en was de duinrel weer leeg geharkt. De lunch bestond uit heerlijke belegde broodjes, die door werkgroepslid Martijn waren verzorgd. Ondertussen werden door Rien allerlei wetenswaardigheden over het Duinvlietsbos verteld. Wat was het een klus en wat hebben we geluk gehad met het weer, droog en een prima temperatuur; eigenlijk te warm voor de tijd van het jaar, zou de weerman zeggen. Het was intensieve, maar zeer geslaagde werkdag. Rien was trots op ons en bedankte ons voor de inzet middels een flinke zak Kruidenthee uit de natuur. Ook volgend jaar oktober sturen we al onze vrienden weer een uitnodiging en zullen er ongetwijfeld andere noodzakelijke werkzaamheden op ons staan te wachten.
“Gebiedsontwikkeling in het Westelijk Tuinbouwgebied Haarlem”
‘Nu investeren in natuur…….
Dat is zekerheid voor de toekomst’
Beste vriend van onze stichting, Op woensdag 30 november hebben we na een lange (corona)tijd weer een informatieavond voor vrienden en genodigden georganiseerd, met deze keer als thema“Gebiedsontwikkeling in het Westelijk Tuinbouwgebied Haarlem”.
WAT Nationaal Park Zuid Kennemerland stelt een nieuw plan op voor de ontwikkeling van het Westelijk Tuinbouwgebied Haarlem, zodat er meer ruimte komt voor natuur en recreatie.
WIE ProjectleiderJeroen van Herkzal met schetsen de plannen voor de gebiedsontwikkeling toelichten. Natuuronderzoeker-waterMarco van Wieringenzal foto’s laten zien en vertellen over alles wat er zwemt in, vliegt boven en kruipt langs de slootjes in het Westelijk Tuinbouw Gebied.
WAAR De vriendenavond vindt plaats in de kantine van voetbalvereniging Alliance, Zeedistelweg 2 te Haarlem en is gratis toegankelijk:
inloopmet koffie of thee om 19.30 uur
start presentaties om 20.00 uur, einde om 21.30 uur
daarna kunnen we tot 22:00 uur onder het genot van een drankje nog wat napraten
AANMELDEN SVP
Graag voor 25 november aanmelden via
. Enkele dagen voor de bijeenkomst ontvangt u nog een bevestiging.
Meldt u bijtijds aan, want het aantal plaatsen is beperkt! Meer info, ga naar de startpagina website
Het blijkt dat het overleg tussen Stichting Behoud Erfgoed Kennemerland en Stichting Natuurbelang Nederland met Staatsbosbeheer op 15 juli een teleurstellende uitkomst had. Staatsbosbeheer weigerde opening van zaken te geven over licht, geluid, overlast voor vleermuizen. Verder was er geen natuurtest uitgevoerd door Staatsbosbeheer. Daarom werd besloten een petitie op te stellen tegen movies at Elswout.
En besloot onze stichting deze te steunen en ook onze vrienden hierover te informeren. Wij kunnen ons voorstellen dat niet al onze vrienden onze mening hierover delen. Enig effect heeft de petitie wel gehad, daar het voornemen voor optreden van een diskjockey is afgeblazen.
Van een deelnemer aan dit evenement hoorde wij dat de vleermuizen tijdens de filmvertoning om zijn hoofd vlogen. Waaruit wij concluderen dat het licht zeker invloed had op deze dieren.
Kleinschalige evenementen als dit kunnen een precedent scheppen voor mogelijke grotere evenementen op Elswout. Zoals het gerucht dat Staatsbosbeheer in 2023 een groots festival op Elswout wil organiseren.
Het begon zo positief dit jaar: 3 jongen in het ooievaarsnest, meermalen gespot door de fotograaf Willem van Roon en vele anderen. Ze kregen veel belangstelling vanuit de buurt en van voorbijgangers. De ouders wisselden elkaar af op het nest en bij het zoeken naar voedsel. De hele buurt leefde mee en wisselde berichten uit via Facebook. Het werd nat en kouder en er bleef maar één van de ouders over om de jongen warm te houden en van voedsel te voorzien. Dat ging niet goed! Ongeveer 9 juni waren het nog drie kuikens, 11 juni kwam er het bericht dat er nog maar één jong zou zijn. Dat was al best groot en goed zichtbaar als hij zijn vleugels aan het trainen was. We hoopten dat het oudste jong zou overleven maar na vele dagen waarop het niet meer te zien was, moesten we teleurgesteld toegeven dat het ‘ons’ ooievaarspaar ook dit jaar niet gelukt was jongen groot te brengen. We hopen volgend jaar op meer succes.
Ons ooievaarspaar heeft een kleintje, waarvan we niet weten of het een jongen of een meisje is. Ook is nog niet bekend of er nog broertjes en/of zusjes bij zijn. Op dit moment zit de kleine diep weggedoken in het nest, heel af en toe is een glimp van het koppie te zien.
Ooievaars hebben maar 1 legsel per jaar. Gewoonlijk bestaat dat uit 4 eieren, die 33 tot 34 dagen na het leggen asynchroon uitkomen. Beide ouders broeden om beurten de eieren en voeden beide de jongen. De jongen verlaten 2 tot 3 maanden na het uitkomen het nest en worden hierna nog 7 tot 20 dagen gevoed door de ouders.
Hopelijk zien we binnenkort meer snaveltjes omhoogkomen……
Vanaf 9 mei starten de werkzaamheden aan de Vlaamse weg. Het straatwerk is gereed voor de start van de bouwvak op 1 augustus. Gewerkt wordt vanaf de Dekatuin richting de Westelijke Randweg. Het vrachtverkeer naar bedrijven op de Marcelisvaartpad wordt omgeleid via Zijlweg, Ramplaan en Leendert Meeszstraat voor een periode van drie maanden.
Na het broedseizoen (ca. half augustus) worden nog 8 oude populieren gekapt. Op basis van de slechte staat van de zeventien gekapte populieren in november, is er meer onderzoek gedaan naar de andere acht oude populieren. Het resultaat is dat deze acht ook gekapt worden. In het plantseizoen, die start in oktober/november, wordt de nieuwe bomenstructuur langs de Vlaamse weg aangeplant.
Het gehele werk is voor het eind van het jaar klaar.
Binnenkort verschijnt de historische biografie* De Borski’s, die zich voor een belangrijk deel afspeelt in het gebied van de Tuin van Haarlem en aangrenzende gebieden.
Vooraankondiging.
Voor alle duidelijkheid wil het bestuur van de Stichting Tuin van Haarlem onderstrepen dat wij onze website niet gebruiken voor commerciële doeleinden.
Gezien de grote invloed die de Borski’s hebben gehad op onze omgeving – ook vaak onderstreept bij veel rondleidingen in Elswout die onze vrienden hebben gevolgd – menen we dat in dit geval een uitzondering op zijn plaats is.
De publieksprijs is € 29,50. De prijs voor de vrienden van de Tuin van Haarlem is echter € 26,50, (inclusief verzendkosten).
De uitvoering van het boek is gebonden, 400 pag. full colour, met veel illustraties.
DE BORSKI’S
Één hechte familie
De Amsterdamse families Borski en Van der Vliet waren sterk verwant aan elkaar. Met hun machtige landgoederen en enorme grondbezit heersten zij van generatie op generatie ruim anderhalve eeuw over Bloemendaal, Overveen, Elswout en Aerdenhout.
Hun hofsteden en equipages zijn vermaard. Grond, vermogen en bestuurlijke functies is wat voor hen telt. Standbeelden of adellijke titels begeren ze niet. Al zijn ze wel on speaking terms met prinsen en koningen.
In Amsterdam doen ze hun zaken en bezitten riante woonhuizen aan de mooiste grachten. Ze zijn ondernemend, ambitieus en vol initiatief. Ze bekleden invloedrijke functies in tal van Amsterdamse ondernemingen, organisaties en sociëteiten.
Het zijn kosmopolieten. Ze spreken hun talen. Ze zijn reislustig en internationaal georiënteerd. Maar altijd geven ze de voorkeur aan het leven op hun landgoederen.
De Borski’s worden vermogend met de handel in geld en waardepapieren.
Ze verrijken hun hofsteden met fraaie huizen en landschapstuinen en bezitten oneindige duingebieden. Ze steunen kunstenaars, zijn actief in de politiek en als sport- en spoorwegpioniers, nemen deel aan de Olympische spelen, bedrijven liefdadigheid.
Zakelijk trekken de Borski’s en de Van der Vlieten samen op in tal van besturen, commissariaten en deelnemingen in bedrijven. Door hun onderlinge huwelijken vormen de Borski’s en de Van der Vlieten en hun nazaten een hecht gezelschap. En delen de smart van de vele familiedrama’s, die zich afspelen.
In de rand van het levensverhaal van de Borski’s en de Van der Vlieten figureren ook nog opmerkelijke persoonlijkheden, zoals het echtpaar Mulisch, Gerard Heineken, prins Hendrik, Anton Mussert en de machtige Rutger Jan graaf Schimmelpenninck.
Het is voor het eerst dat de samenhang tussen de hectische levens van de Borski’s, de Van der Vlieten en hun nazaten, hun huwelijksperikelen, hun zakelijke vervlechtingen en societyleven in Amsterdam, hun actieve buitenleven op hun landgoederen in Overveen en Bloemendaal en hun ondernemingsdrang zo compleet, persoonlijk en rijk geïllustreerd in beeld is gebracht in deze zeer verzorgde, gebonden full colour uitgave met 460 afbeeldingen.
‘De Borski’s’ is geen roman, noch een wetenschappelijke uitgave. De auteur beoogt met deze familiesaga een waarheidsgetrouw beeld te geven van het zakelijke- en landgoedleven van twee met elkaar verbonden families, die het karakter van het huidige Bloemendaal en Overveen hebben bepaald.
Ze waren beeldbepalend in het Amsterdamse zaken- en societyleven. Ze waren sterk betrokken bij de oprichting van tal van instituten, van de Nederlandsche Bank, de Nederlandsche Handel-Maatschappij, de eerste duinwatermaatschappijen, de eerste spoorwegmaatschappijen, het Concertgebouw, de oudste, nog bestaande Amsterdamse sociëteit ‘Onder Ons’.
Wat boeit is dat hun verleden in Amsterdam en Bloemendaal nog zo tastbaar aanwezig is.
Samen met deze twee organisaties hebben wij gereageerd op de geschetste plannen van de Dekatuin om het kerstbomenterrein te veranderen in een fraaier landschap. In een bijeenkomst van Dreefbeheer (de vastgoedpoot van de Dekatuin) zijn de plannen toegelicht. De bijeenkomst verliep in een ongedwongen sfeer. Vooral de plannen over dag-horeca, de toename van parkeerdruk en het biologisch telen van producten op het kerstbomenterrein zijn nog onderwerp van gesprek. Niets is nog definitief, maar we houden het in de gaten voor u.
We hebben grondmonsters laten nemen om te controleren of er ongewenste gif residuen van de bloementeelt in het Ramplaankwartier zitten. De monsters zijn genomen bij Duinvliet en bij de Leendert Meeszstraat langs het bloembollenveld. Het resultaat valt mee. In de berm van de straat en bij Duinvliet zijn weinig sporen gevonden die onze volksgezondheid direct bedreigen. Wel adviseert het adviesbureau ons om in de zomer nog een plant controle uit te voeren.
Het betekent dat plantenresten de beste indicator zijn om te onderzoeken op bestrijdingsmiddelen. Want uiteindelijk willen we het hele Westelijk Tuinbouwgebied vrij van chemische bestrijdingsmiddelen hebben en elke kweker overtuigen dat kweken ook zonder deze middelen mogelijk is,
Een bewerking van een artikel dat op 19 januari 2022 is verschenen in de ‘Macrofaunanieuwsmail’.
Langs de afgegraven strandwal in de binnenduinrand bij Haarlem zijn diverse watergangen die de kwel uit het duinmassief afvoeren naar de hoofdwatergang in het oosten van de oude strandvlakte, de Houtvaart. Een van die watergangen is een duinrel, gelegen langs de zuidoostelijke rand van het Duinvlietbos, een Natura2000-gebied, wat deel uitmaakt van het Nationaal Park Zuid-Kennemerland
Vanwege de hoge ecologische potenties van de jaarrond stromende duinrel heeft adviesbureau Natuurlijke Zaken, in opdracht van de gemeente Haarlem, het afgelopen jaar een advies opgesteld voor het uitvoeren van achterstallig onderhoud en het vergroten van het brongebied. De auteurs van dit artikel hebben hiervoor de macrofauna in de duinrel bemonsterd.
Macrofauna zijn alle ongewervelde dieren die met het blote oog zijn te onderscheiden.
Duinvliet
De duinrel stroomt voor het grootste deel door bos, waardoor de zandbodem is bedekt met een 10 tot 60 cm dikke laag verteerd blad en takken (detritus). Op sommige plekken is deze laag vermengd met zand en vormt zand de bedding van de stroom. Onder in de detritus-/sliblaag is op alle locaties in de duinrel een sterke ijzergeur waar te nemen en geen rotting. IJzergeur wijst op oxidatie en neerslaan van ijzer in uittredend kwelwater, waarin dit ijzer van nature is opgelost.
Hartger Griffioen, duinrel met steile helling naar het Duinvlietbos
De vele detritus in de duinrel zorgt voor een hoge afbraak van organische stof, waardoor veel voedingsstoffen vrijkomen. Verder stroomafwaarts, maar ook in de duinrel is jaarrond veel klein kroos te vinden. De samenstelling van de macrofauna wordt ook door de detritus bepaald. Zo zijn het talrijkst aanwezig waterpissebedden, vlokreeften en borstelwormen.
De duinrel wordt langs grote delen van de loop jaarrond gevoed met kalkrijke kwel, afkomstig van vooral de oostzijde van het terrein, waar de strandwal is afgegraven voor de tuinbouw en bollenteelt en wat nu een woonwijk is. Er zijn dan ook vele voor een duinrel typerende soorten aanwezig. Het totaal aantal gevonden soorten in de duinrel loopt tegen de negentig. Dit is voor een duinrel een hoog aantal, maar het resultaat van vele bemonsteringen gedurende eind 2020 en 2021, waardoor een vrij compleet beeld is verkregen van de soortenrijkdom.
In het Natura 2000-gebied Zuid-Kennemerland liggen veel verschillende landschappen. Van 5000 jaar oude strandwallen en jonge binnenduinen tot bossen en landgoederen. Die natuur maakt het gebied bijzonder en geliefd. Om dat voor de toekomst veilig te stellen en de natuur te versterken is in 2021 gestart met een gebiedsaanpak voor deze regio. De provincie wil daar de komende jaren inwoners, ondernemers en organisaties uit het gebied bij betrekken.
Binnenkort mogen wij als beschermvrouw van Westelijk Tuinbouw Gebied onze visie op herstel van het landschap in deelgebied Zuid (het gebied grenzend aan Duinvliet) komen toelichten bij de gedeputeerde van de provincie. Ter voorbereiding van de discussie hebben wij gesproken met de Stichting Santpoort, ook onderdeel van de binnenduinrand en met de Stichting Mooi Binnenveld te Arnhem.
De laatstgenoemde stichting heeft natuurgrond van de provincie gekocht en samen met vrijwilligers, boeren en door professioneel beheer dit landschap tot mooie natuur gemaakt waar binnen een paar jaar een landschap van orchideeën, talloze vlinders en vogels is ontstaan.
We zijn verheugd dat de provincie, na een lange weg van voorbereiding, serieus werk gaat maken van de natuur in een van de laatste groene gebieden van Haarlem. Hoe de samenwerking met de provincie eruit gaat zien, dat weten we nog niet. Wat we wel weten, is dat enthousiasme en gedrevenheid van omwonenden, samen met de deskundigen, deuren verder opent, zodat we onze missie, een nat open weidelandschap met veel natuur en wandelpaden verder kunnen verwezenlijken. De boodschap van Stichting Santpoort en Stichting Mooi Binnenveld is dan ook, werk samen waar het kan maar vergeet je eigen ideaal niet.
We zijn in beroep gegaan bij de Raad van State tegen het besluit van het College van B&W van Bloemendaal. Recent hebben we daar toegelicht waarom de bouw van een tweede woonhuis geen goed idee is. Het plan is ondeugdelijk, niet rechtsgeldig volgens het eigen bestemmingsplan van de gemeente Bloemendaal en het tast de historische omgeving aan. De inwerkingtreding van het plan voor de bouw van een tweede woonhuis is geschorst tot de uitspraak over een bodemprocedure in deze zaak. Dat is goed nieuws. Het betekent dat er niet met de bouw mag worden begonnen totdat de rechter alle zaken goed heeft afgewogen.
Het bestemmingsplan in zijn huidige vorm gaat verdwijnen. De nieuwe minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Hugo de Jonge wil dat de Omgevingswet waarin bestemmingsplannen overgezet worden naar omgevingsplannen op 1 januari 2023 ingaat. In januari van dit jaar is de omgevingsvisie door de gemeenteraad van Haarlem aangenomen. Deze visie bepaalt hoe de contouren van het nieuwe omgevingsplan er uit gaat zien. In deze visie staat het luid en duidelijk; het Westelijk Tuinbouwgebied is de groene zoom van Haarlem. Dat is een goed streven, want het gebied moet open en groen blijven, dat is onze missie en daarvoor blijven we vechten.
In mei 2020 is een motie aangenomen door de gemeenteraad van Haarlem om in de ontwikkelstrategie van de Zijlweg met een strategisch plan te komen om de ecologische waarden en biodiversiteit van het Westelijk Tuinbouwgebied en de spoorzone driehoek te versterken. Helaas is deze motie nog geen praktijk geworden. Tot op heden is er nog geen plan gemaakt om hier daadwerkelijk invulling aan te geven. Wel is er een schets maar er is nog geen plan.
Binnenkort wordt er een nieuwe gemeenteraad gekozen. Fris elan kan helpen om alsnog deze motie uit te voeren. We stellen onze deskundigheid beschikbaar.
