Herstelplan voor duinrel Duinvlietbos

De Tuin van Haarlem is gelegen deels in de overgang naar en in een strandvlakte. Kenmerkend voor het watersysteem is het opkwellende drangwater van de achtergelegen duinstrook. 

De strandvlaktes waren hierdoor van nature nat en drassig en kenden een grote verscheidenheid aan biotopen met bijbehorende flora en fauna. Voor de ontginning van deze vlaktes voor landbouw en later bewoning zijn watergangen gegraven die dit drangwater afvoeren naar een centraal gelegen hoofdwaterloop. Ten westen van Haarlem vervult de Houtvaart deze functie.

Duinrellen

De gegraven watergangen voor de afvoer van drangwater worden duinrellen genoemd en worden gevoed met kwelwater van goede kwaliteit, want afkomstig uit de duinen. Een van de duinrellen waar je achteloos aan voorbij zou lopen, maar na het lezen van dit artikel niet meer, is de duinrel die stroomt langs de zuidoostzijde van het Duinvlietbos. Langs het Duinvlietspad bij de oostelijke toegang tot het bos is het jaarrond stromende water van de duinrel goed te zien.

Duinrellen worden gekoesterd vanwege de bijzondere ecologische kwaliteit die is verbonden aan een voortdurende toevoer van schoon kwelwater. Er is vrijwel altijd stroming en in de winter is er minder kans op bevriezing, zeker niet nabij de bron. Voor kikkers is dit ideaal om in de waterbodem te overwinteren en voor diverse vogels is de duinrel dan een toevluchtsoord.

Bij een bemonstering van de duinrel afgelopen jaar bleek er een trits van kenmerkende en ook zeldzame waterorganismen voor te komen. Zo leeft er een grote populatie van de weinig algemene pluimmug Micropsectra notescens, evenals de beschermde platte schijfhoren Anisus vorticulus. Ook de gewone beekloper Velia caprai komt er voor en de mooie watermijt Arrenurus inexploratus.

Herstelplan

Het afgelopen jaar heeft Buro Natuurlijke Zaken in opdracht van  gemeente Haarlem een herstelplan opgesteld voor de duinrel. Doordat deze voor het grootste deel omzoomd wordt door bomen dringt er weinig licht door tot de duinrel en heeft zich in de loop der jaren een decimeters dikke laag van afgestorven bladeren en takken opgebouwd. Het herstelplan voorziet in het grotendeels verwijderen van dit bladmateriaal, waardoor de schone zandbodem op meer plekken in de rel tevoorschijn komt. Waar zand nodig is om het bodemprofiel niet te verdiepen kan dit gewonnen worden uit de oeverzone ter plaatse van de bron van het kwelwater, waardoor dit zeldzame milieu kan worden uitgebreid. Door het snoeien van begroeiing langs de duinrel komt meer licht beschikbaar voor waterplanten die horen bij dit milieu, zoals beekpunge, waarvan zich al een kleine groeiplek in de rel bevindt. De duinrel zal door het uitvoeren van dit achterstallig onderhoud minder voedselrijk worden en juist rijker aan beekvegetatie is de verwachting, wat gunstig is voor de vestiging van kritische en kenmerkende soorten.

Eén systeem

Duinrellen zijn onlosmakelijk verbonden aan de geologie en het watersysteem in de binnenduinrand, vandaar dat de Tuin van Haarlem er voor pleit de watergang op te nemen in de inrichtingsplannen voor het zuidelijk deel van het tuinbouwgebied, wat is bestemd als Natuurnetwerk Nederland.